خوجالي فاجعه سي، داشناكلارين وحشي ليگي
یازار : ay han

1992- جي ايل فئورال آيينين 26 سي ( 1370 هجري شمسي ، اسفند آيينين 7 سي ) آذربايجانين جنّّته اوخشار گوشهلريندن بيري اولان قاراباغ بؤلگهسينين مركزي خان كندي ياخينليغيندا خوجالي آدلي شهرجيكده گئجه ياريسينا ياخين كؤرپهلر آنالار قوجاغيندا يوخلاميشديلار.
ياشلي ننه – بابالار نوهلرينه بابك – كوراوغلونون ايگيدليگيندن داستانلار سؤيلهييب قاراباغ شاعري مُلا پناه واقفدن شعر اوخودوقدان سونرا اؤزلريده شيرين يوخويا گئتميشديلر.
آتا – آنالار ايسه گون چاليشمالاريني آرخادا قويوب گلهجك اوميدي ايله گئجهني سحر ائتمكده ايديلر. لاكين ائرمني داشناكلاري بو جنّته اوخشار بؤلگهنين هر يول ايله اولورسا اولسون اَله كئچيرمهسيني ذهنلريندن بيرآن بئله اونوتماميش گئجه قارانليغيني گودوردولر
!
اونلار ” بؤيوك ائرمنستان” خولياسيندا ياشايير هر يول ايله اولورسا اولسون اراضيلريني گئنيشلنديرمك ايستهييرديلر. گؤز چيخارماق، باش ، بورون ، قولاق كسمك، قوجا- قاريلاري اؤلدورمك ، حاميله قادينلارين قارينلاريني سؤكمك،كؤرپهلرين بئيينلريني توفنگله داغيتماق اونلارا مقّدس ايش ساييليردي!
اونلار سود اَمَر كؤرپه اوشاقلاردان توتموش اللري چليكلي قوجا – قاريلاري قتل عام ائتمكده و اَن آلچاق ايشلره ال آتماقدا بير اَن بئله شُبههلنمهييرديلر.
او گئجه ده ائرمني داشناكلاري ديرناقدان باشا سيلاحلا ياراقلانميش دسته لرله، هئچ بير سيلاحي اولمايان خوجالينين يئرلي اهاليسينين سوي قيريمينا بئل باغلاميشديلار.
خوجالي اهاليسي ائرمنيلرين بئله بير چيركين هدفيني دويدوقدا بو وحشيليگين قاباغيني آلماق اوچون سيلاح اله كئچيرمهيه و شهردن مدافعه ائتمهيه جان آتيرديلار، لاكين اونلارين الينده هئچ بير سيلاح يوخ ايدي . اولان سيلاحلاردا روس عسگرلري الينده ، روس عسگرلري ايسه ائرمني آرخاسيندا و كؤمگينده ايدي!
خوجالي ايگيتلري هئچ بير چاره تاپمادان بعضي ائولرده آتا – بابادان قالان كؤهنه قمه – قيلينج و قوش توفنگلري ايله شهردن مدافعه ائتمهيه باشلاديلار.
غيرتلي ايگيتلرين قمه – قيلينج و قوش تفنگلري ايله شهري قورويوب ائرمنيلرين توپ – تانك و مسلسللري قاباغيندا دايانيب شهامتله شهيد اولمالاري، قادين – اوشاق و قوجالارين بير عدّهسينه شهردن ديشاري چيخيب قارلي داغلارا پناه آپارمالارينا فرصت ياراتدي..
.
1992-ci il mart ayının ilk günlərində Xocalıda rusiyalı jurnalist Viktoriya İvleyeva tərəfindən çəkilən fotoşəkil - torpaqdakı meyitlər fonunda şəhərdə talançılıqla məşğul olan erməninin maşını
خوجالينين غيرتلي و ايگيد جاوانلاري شهيد اولدوقدان سونرا، ائرمنيلر بو شهرده سوي – قيريما باشلا ديلار!
اونلار قادين – اوشاق، قوجا – جاوان و حتّا خسته خانا مريضلرينه رحم ائتمهدن هاميني گولـلهدن كئچيرديكدن سونرا مدافعهسيز اهالينين بورون – قولاغيني كسمهيه ، بويلو و حامله قادينلارين قارينلاريني سؤكمهيه باشلاييب حتّا حيوانلار آراسيندا اولمايان چيركين عمللره اَل بئله آتديلار!
ائرمنيلرله بيرليكده خوجالي فاجعه سيني ياراتماقدا اشتراكي اولان و سونرالار آذربايجانلي عسگرلرينه اسير دوشموش بير روس عسگرينين دهشتلي اعترافي و بو اعترافدان چكيلن ويدئو فيلمينين دونيايا ياييلماسي ائرمني وحشيليكلريني داها آرتيق دونيايا تانيتميشدير!
بو دهشتلي اعترافدا روس عسگري، ائرمنيلرين خوجالي شهرينده تورَتديكلري جنايتدن دانيشاراق وجدان عذابينا دوچار اولدوغونو بيلديرميشدير.
.
او، يولداشي و سيلاحداشي اولان ائرمنينين خوجاليدا، سود اَمَر بير كؤرپهنين بئينيني گولـله ايله داغيتماسيندان وجدان عذابي چكديگي اوچون بو جنايتين اوستونو آچماغا اؤزونو راضي ائتميشدي. روس عسگري ويدئويي اعترافدا دئميشدير :
” من بير چوخ مزدور روس عسگرلري كيمي ائرمني سيلاحلي دستهسينده خدمت ائدهرك خوجالي حملهسينده اشتراك ائتديم؛ او گئجه خوجالي شهرينه حمله باشلاندي، خوجالي ساكينلرينين اللرينده بير تعداد قديمدن قالما قمه و يا قوش توفنگيندن باشقا آتشين سيلاح يوخ ايدي.
بو سيلاحلارلا مقاومت گؤستَرنلرده ائرمنيلرين آغير آتش لري نتيجهسينده آرادان گؤتورولدو و ائرمني طرفيندن خوجالي سوي قيريمي باشلاندي!
ائرمنيلر مدافعهسيز كؤرپه اوشاقلاردان توتموش قوجا- قاريلارادك هر كسي گولـلهدن كئچيرير و وجداندان اوزاق ايشلره ال آتيرديلار؛ لاكين بونلارين اَن دهشتليسي و مني وجدان عذابينا دوچار ائدَن باشقا بير ماجرا اولدو.
او گون خوجاليدا ائرمني سيلاحداشيملا، صاحبسيز قالميش بير ائوه گيريب باهالي اشيا لاردان اؤزوموزه غنيمت گؤتوردويوموز حالدا باشقا اوتاقدان كؤرپه بير اوشاق سسي قولاغيميزا دگدي. اللريميز توفنگ ماشاسيندا ياواش- ياواش و احتياطلا سس گلَن اوتاغا ساري گئتديك، اوتاغا گيرَركن سارسيديجي بير صحنه گؤزوموز اؤنونده جانلاندي :
جاوان بير آنا جسدي يانيندا سود امَرَ كؤرپه بير اوشاق امزيك آغزيندا باشيني آناسينين سينهسينه داياميشدي!
“ كؤرپه اوشاق بيزي گؤردوكده سانكي آتاسيني گؤروبدور آغلامسيناراق قوللاريني قالديريب قاباقدا اؤزونو كؤرپهيه ياخينلاشديران ائرمني سيلاحداشيمين قوجاغينا گلمك ايستهدي!
لاكين سِلاحلي ائرمني يولداشيم كؤرپهني قوجاغينا آلماق يئرينه توفنگين آغزيني كؤرپهنين امزيكلي آغزينا سؤيكهييب ماشاني چكدي و . . .كؤرپهنين بئيني سوورولاراق ديوارا ياپيشدي...!!
وحشي ارمني لر حاميله قادينلارين قارنيني سؤكوب كؤرپه لريني چيخاريبلار
بو صحنهني گؤردوكده باشيم گيجَلدي، سارسيلديم، دونيا گوزومون قاباغيندا فيرلانماغا باشلادي؛ آياق اوستونده دايانا بيلمهييب يئره اوتوردوم. اؤزومو اله آلديقدان سونرا ياواش – ياواش ائودن ديشاري چيخديم.
سيلاحداشيم مني بو حالدا گؤردوكده سوروشدو :
بو ايشه ناراحات اولدونمو؟
دئديم : آخي او كؤرپه، اونسوزدا بورادا يالقيز قاليب آجليقدان و سويوقدان اؤلهجك ايدي، نه اوچون بو ايشي گؤردون؟
وجداني بير دقيقهده اولسون بئله اينجيمهين ائرمني سيلاحداشيم دئدي :
“بيز، خوجالي دا و قاراباغدا آذربايجانلي بير كؤرپهنين نئچه گونلوك ياشاماسيني دا بئله تحمل ائده بيلمهريك ...!! “