ريشه تركي برخي كلمات فارسي
یازار : ay han

1ـ كلمات فارسي كه با پسوند «آق»، «آغ»، «آك»، «اوْك» ختم ميشوند. مثال: اتاق، سراغ، الك، يدك، چابك و ساير...
2 ـ كلمات فارسي كه با پسوند «مَه//مِه» ختم ميشوند. مثال: دكمه//تكمه (دوگمه// دوكمه) ،(تؤكمه//توْكمه)، قيمه (قيمَه//قيمِه)، سرمه (سوْرمه//سوْرمِه)، چكمه، دلمه، چاتمه، قاتمه، چنباتمه و ... (با استثناء كلمات عرب دخيل در فارسي).
3ـ كلمات فارسي كه با پسوند «اوق»، «اوْق»، «ايق»، «اوْك» ختم ميشوند. مثال: قرق، اَغروق، ايليق، بلوك، چابك//چابوك و...
4ـ كلمات فارسي كه با پسوند «چي»، «چي» ختم ميشوند. مثال: سورچي، قورچي، يورتچي، ارابهچي، قهوهچي، يازيچي و ...
5ـ كلمات فارسي كه با پسوند «ليق»، «ليق»، «لوق» ختم ميشوند. مثال: بوزلوق، قارليق، باشلوق، اتاليق، باشليغ
6ـ كلمات فارسي كه با پسوند «لاق»، «لاخ» ختم ميشوند. مثال: ييلاق، قشلاق، باتلاق. پسوند «لاخ» از قديميترين پسوندهاي تركي است كه در زبان فارسي داخل گشته و در ساختار لغات بسياري كاربرد دارد. مثال: سنگلاخ، رودلاخ، نشيبلاخ، سولاخ//سوراخ، ديولاخ و ....
7ـ كلمات فارسي كه با پسوند «ماق»، «مق»، ختم ميشوند. مثلاً: چخماق، قيماق، تخماق و ...
8ـ كلمات فارسي كه با پسوند «آر»، «اَر» ختم ميشوند. مثال: قاتار (قطار)، چاپار، آچار، چپر، دچار و ...
9 ـ كلمات فارسي كه با پسوند « اِر»، «اوْر» ختم ميشوند. مثال: قاطر، چادر، بهادر و ...
10ـ كلمات فارسي كه با پسوند «اوْل»، «آول» ختم ميشوند. مثلاً: قراووْل، يساول، قرقاول و..
11ـ كلمات فارسي كه با پسوند «داش»، «تاش» ختم ميشوند. مثلاً: داداش، آداش، سرداش، كونولتاش، يكتاش و...
12ـ كلمات فارسي كه با پسوند «غَه//غِه»، «قَه//قِه»، «كَه//كِه»، «گَه//گِه» ختم ميشوند. مثال: داروغه، يرقه(يورقَه//يورقِه)، اُلكه (اوْلكه)، الكا (اوْلكا)، جلگه (جوْلگه//جولگه) و...
13ـ كلمات فارسي كه با پسوند «قي»، «قو»، «غو» ختم ميشوند. مثال: قرقي (قئرقي)، برقو (بورغو)، يرغو (يوْرغو) و ... سؤزلر.
14ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف«ق» و «چ» باشد، تماماً منشأ تركي دارند. مثال: قاچاق، قيچي، قاچ، قارچ، چاقو
15ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف «ك» و «چ» باشد، منشأ تركي دارند. مثال: كوچ، كوچه، كوچك، چكول، چاك، چابك، كچل و ...
16ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف «ق»، «د»، «ت» باشد. مثال: قاتر، قاتوق، قرهقات، قوروت، آنقوت، قتار// قطار و ...
17ـ كلمات فارسي كه در ساختار آنها «انگ» و «نگ» باشد و يا كلماتي كه با اين پسوندها ختم شوند. مثال: سرنگ(سورماق)،النگو(النگ،ال در زبان تركي به معني دست)، فشنگ، تفنگ، سنگر،زرنگ ، قشنگ ،اوزنگ(افسار)و ..[ به استثناء كلمات دخيل سنسكريت وهندي)
18ـ كلماتي با حرف «ي» شروع ميشوند منشأ تركي دارند. مثال: يام، يامچي، يونجه، يالغ، يال، يله، يان//يون [(در تركي به معني اسب است) اين كلمه در فارسي به شكل «نريون» و «ماديون»//«ماديان» و با افزودن علامات جنسيّت «نر» و «ماده»//ماد به اشكال فوق در زبان فارسي وارد گشتهاند]. در بعضي از موارد به اوّل اين كلمات پروتئز «پ» علاوه ميشود مثال: «پياله»، «پيام» و.. لازم به ذكر است در بعضي از موارد حرف «ي» كلمات تركي با حروف«چ» و «ج» عوض ميشوند. مثال: يلقه به شكل جلقه// جليقه، «يرمه» به شكل «چرم»، «يادو» به شكل «جادو»، يده (سنگ مشهور) به شكل «جده» و .....
19ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف «ق» و «ز» باشد تركي ميباشند: قاز، قوزك، قوزه، قزوين، قوز (اين واژه به شكل گوژ در زبان فارسي وارد شده است).
20ـ كلماتي كه در ساخترشان حروف «ت»، «پ» باشد تركي هستند. مثال: تپش، تپيدن، تپه، توپال
21- كلماتي كه در ساختارشان حروف «چ»، «پ» باشد منشأ تركي دارند. مثال: چاپار، چپاول، چپر، چاپ و....
22ـ كلماتي كه در ساختارشان حروف «چ» و «غ»// «ج» و «غ» باشد منشأ تركي دارند. مثال: بوغچا//بقچه، غنچه، چاغ، چوغول//چغلي، جيغ،
23-كلمات فارسي كه با پسوند «مان»(مان در زبان تركي پسوند شدت است). مثلا : آرمان ،سازمان،آسمان(بسيار آس=بسار آويزان) و
2 ـ كلمات فارسي كه با پسوند «مَه//مِه» ختم ميشوند. مثال: دكمه//تكمه (دوگمه// دوكمه) ،(تؤكمه//توْكمه)، قيمه (قيمَه//قيمِه)، سرمه (سوْرمه//سوْرمِه)، چكمه، دلمه، چاتمه، قاتمه، چنباتمه و ... (با استثناء كلمات عرب دخيل در فارسي).
3ـ كلمات فارسي كه با پسوند «اوق»، «اوْق»، «ايق»، «اوْك» ختم ميشوند. مثال: قرق، اَغروق، ايليق، بلوك، چابك//چابوك و...
4ـ كلمات فارسي كه با پسوند «چي»، «چي» ختم ميشوند. مثال: سورچي، قورچي، يورتچي، ارابهچي، قهوهچي، يازيچي و ...
5ـ كلمات فارسي كه با پسوند «ليق»، «ليق»، «لوق» ختم ميشوند. مثال: بوزلوق، قارليق، باشلوق، اتاليق، باشليغ
6ـ كلمات فارسي كه با پسوند «لاق»، «لاخ» ختم ميشوند. مثال: ييلاق، قشلاق، باتلاق. پسوند «لاخ» از قديميترين پسوندهاي تركي است كه در زبان فارسي داخل گشته و در ساختار لغات بسياري كاربرد دارد. مثال: سنگلاخ، رودلاخ، نشيبلاخ، سولاخ//سوراخ، ديولاخ و ....
7ـ كلمات فارسي كه با پسوند «ماق»، «مق»، ختم ميشوند. مثلاً: چخماق، قيماق، تخماق و ...
8ـ كلمات فارسي كه با پسوند «آر»، «اَر» ختم ميشوند. مثال: قاتار (قطار)، چاپار، آچار، چپر، دچار و ...
9 ـ كلمات فارسي كه با پسوند « اِر»، «اوْر» ختم ميشوند. مثال: قاطر، چادر، بهادر و ...
10ـ كلمات فارسي كه با پسوند «اوْل»، «آول» ختم ميشوند. مثلاً: قراووْل، يساول، قرقاول و..
11ـ كلمات فارسي كه با پسوند «داش»، «تاش» ختم ميشوند. مثلاً: داداش، آداش، سرداش، كونولتاش، يكتاش و...
12ـ كلمات فارسي كه با پسوند «غَه//غِه»، «قَه//قِه»، «كَه//كِه»، «گَه//گِه» ختم ميشوند. مثال: داروغه، يرقه(يورقَه//يورقِه)، اُلكه (اوْلكه)، الكا (اوْلكا)، جلگه (جوْلگه//جولگه) و...
13ـ كلمات فارسي كه با پسوند «قي»، «قو»، «غو» ختم ميشوند. مثال: قرقي (قئرقي)، برقو (بورغو)، يرغو (يوْرغو) و ... سؤزلر.
14ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف«ق» و «چ» باشد، تماماً منشأ تركي دارند. مثال: قاچاق، قيچي، قاچ، قارچ، چاقو
15ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف «ك» و «چ» باشد، منشأ تركي دارند. مثال: كوچ، كوچه، كوچك، چكول، چاك، چابك، كچل و ...
16ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف «ق»، «د»، «ت» باشد. مثال: قاتر، قاتوق، قرهقات، قوروت، آنقوت، قتار// قطار و ...
17ـ كلمات فارسي كه در ساختار آنها «انگ» و «نگ» باشد و يا كلماتي كه با اين پسوندها ختم شوند. مثال: سرنگ(سورماق)،النگو(النگ،ال در زبان تركي به معني دست)، فشنگ، تفنگ، سنگر،زرنگ ، قشنگ ،اوزنگ(افسار)و ..[ به استثناء كلمات دخيل سنسكريت وهندي)
18ـ كلماتي با حرف «ي» شروع ميشوند منشأ تركي دارند. مثال: يام، يامچي، يونجه، يالغ، يال، يله، يان//يون [(در تركي به معني اسب است) اين كلمه در فارسي به شكل «نريون» و «ماديون»//«ماديان» و با افزودن علامات جنسيّت «نر» و «ماده»//ماد به اشكال فوق در زبان فارسي وارد گشتهاند]. در بعضي از موارد به اوّل اين كلمات پروتئز «پ» علاوه ميشود مثال: «پياله»، «پيام» و.. لازم به ذكر است در بعضي از موارد حرف «ي» كلمات تركي با حروف«چ» و «ج» عوض ميشوند. مثال: يلقه به شكل جلقه// جليقه، «يرمه» به شكل «چرم»، «يادو» به شكل «جادو»، يده (سنگ مشهور) به شكل «جده» و .....
19ـ كلمات و افعالي كه در ساختار آنها حروف «ق» و «ز» باشد تركي ميباشند: قاز، قوزك، قوزه، قزوين، قوز (اين واژه به شكل گوژ در زبان فارسي وارد شده است).
20ـ كلماتي كه در ساخترشان حروف «ت»، «پ» باشد تركي هستند. مثال: تپش، تپيدن، تپه، توپال
21- كلماتي كه در ساختارشان حروف «چ»، «پ» باشد منشأ تركي دارند. مثال: چاپار، چپاول، چپر، چاپ و....
22ـ كلماتي كه در ساختارشان حروف «چ» و «غ»// «ج» و «غ» باشد منشأ تركي دارند. مثال: بوغچا//بقچه، غنچه، چاغ، چوغول//چغلي، جيغ،
23-كلمات فارسي كه با پسوند «مان»(مان در زبان تركي پسوند شدت است). مثلا : آرمان ،سازمان،آسمان(بسيار آس=بسار آويزان) و